Anasayfa
Paz Mart 01, 2015 3:38 pm tarafından 
Korku ile Ümit Arasında Bulunmak
Mü’min olanın, kendisi ve başkaları hakkında -Tahâvî’nin -Allah ona rahmet etsin- söylediği şekilde- inanması gerekir. Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: "İşte onlar da Rablerine hangisi daha yakın olacak diye yol ararlar. Onun rahmetini umar, azabından korkarlar. Çünkü Rabbinin azabı gerçekten sakınılmaya değer." (el-İsra, 17/57); "Eğer gerçek mü’minlerseniz onlardan korkmayın, Benden korkun." (Al-i İmran, 3/175); "Ve yalnız Benden sakınınız." (el-Bakara, 2/41); "Ve yalnız Benden korkunuz." (el-Bakara, 2/40); "O halde insanlardan korkmayın, Benden korkun." (el-Maide, 5/44)
Yüce Allah kendisinden korkanlardan övgü ile söz ederek şöyle buyurmaktadır: "Şüphe yok ki Rablerinden korkuları sebebiyle titreyenler, Rablerinin âyetlerine iman edenler, Rablerine ortak koşmayanlar, verdiklerini verirlerken Rablerinin huzuruna dönecekler diye kalpleri ürperenler... işte bunlar hayırlarda yarışırlar, onlar bu işlerde ellerini çabuk tutanlardır." (el-Mu’minun, 23/57-61)
Ahmed b. Hanbel’in Müsned’i ile Tirmizî’de kaydedildiğine göre, Âişe -Radıyallahu anh- şöyle demiştir: Ey Allah’ın Rasûlü dedim; "Verdiklerini verirlerken Rablerinin huzuruna dönecekler diye kalpleri ürperenler" (el-Mu’min, 23/60) buyruğunda sözü edilen kimse, acaba zina eden, içki içen ve hırsızlık yapan kimse midir? Şöyle buyurdu: "Hayır, ey Sıddiyk’ın kızı. Oruç tutan, namaz kılan, sadaka veren, bununla birlikte kendisinden kabul olunmayacağından korkan kimseden söz edilmektedir."[33]
el-Hasen -Radıyallahu anh- şöyle demiştir: Allah’a yemin ederim ki onlar itaatlerle amel ettiler. Bu konuda gayretlerini ortaya koydular, bununla birlikte yüzlerine çevirileceğinden de korktular.
Gerçekten mü’min, bir taraftan iyilikte bulunurken diğer taraftan korkar, münafık ise kötülük işlerken aynı zamanda kendisini güvenlik altında hisseder.
Yüce Allah bir başka yerde şöyle buyurmaktadır: "Şüphesiz iman edenler, hicret edip de Allah yolunda cihad edenler (var ya); işte onlar Allah’ın rahmetini umarlar. Allah günahları bağışlayandır, merhamet edendir." (el-Bakara, 2/218)
Burada dikkat etmemiz gereken husus şudur: Yüce Allah bu itaatlerde bulunmakla birlikte, onların ümitli olduklarını da söz konusu etmektedir. Ümit ancak Yüce Allah’ın hikmetinin gerektirdiği Şer’î ve kaderi sebebleri yerine getirmekle birlikte söz konusu olur. Çünkü O’nun, mükafat ve ihsanı hep hikmetledir.
Eğer bir kimsenin gelirinden faydalanmayı ümit ettiği bir arazisi varsa bu kişi o araziyi ihmal edip orayı sürmez, tohum ekmezse bununla birlikte arazisini süren, eken ve ona gerektiği gibi bakan kimsenin elde ettiği gelire sahip olmayı ümit ederse, insanlar böyle birisini akılsızların akılsızı kabul eder.
Aynı şekilde bir kimse evlenmeksizin çocuğunun olacağını hüsn-ü zan ederek ümit edenin yahut ta ilim talep etmeksizin ve bu uğurda tam bir gayret ortaya koymaksızın çağının en alimi olacağını umanın ve benzeri temennilerde bulunanın durumu ise, şüphesiz ki hiçbir itaatte bulunmaksızın Yüce Allah’ın emirlerini yerine getirerek, yasaklarından sakınarak O’na yakınlaşmaya çalışmaksızın, en yüksek mertebelere ulaşacağını kuvvetle ümit eden ve bu hususta hüsn-ü zan besleyen kimsenin durumu da aynen böyledir.
Bir şeyler ümit eden kimsenin şunu bilmesi gerekir ki; bu ümidi bir takım hususları da yerine getirmesini gerektirir:
1- Ümit ettiği şeyi sevmelidir,
2- Onu elden kaçırmaktan korkmalıdır,
3- İmkan ölçüsünde onu ele geçirebilmek için çalışmalıdır.
Bunlardan hiçbirisinin de bulunmadığı bir ümide gelince, bu kuruntular kabilindendir. Ümit etmek bir başka şeydir, kuruntularda bulunmak başka şeydir. Ümit eden herkes korkar ve korktuğu takdirde de umduğunu elde geçiremez korkusuyla izlediği yolda mümkün olan en büyük hızla yol almaya çalışır.
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: "Doğrusu Allah kendisine şirk koşulmasını mağfiret etmez, ondan başkasını da dilediğine bağışlar." (en-Nisa, 4/48 ve 116)
Müşrik’in mağfirete nail olması ümit edilemez. Çünkü Yüce Allah onun mağfiret edilmeyeceğini belirtmiştir. Onun dışında kalan günahlar ise Allah’ın dilemesine bağlıdır, dilerse Allah o kimseye günahını bağışlar, dilerse onu azaplandırır.
Büyük günahlar ile küçük günahlar arasındaki farka dair ilim adamlarının sözleri farklı farklıdır. İleride Tahâvî’nin -Allah ona rahmet etsin-: "Muhammed ümmetinden büyük günah sahipleri cehennem ateşinde ebediyyen kalmayacaklardır" sözleri açıklanırken buna değinilecektir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir husus vardır. O da şudur; Bir kimse büyük günah işlemekle birlikte bazen öyle haya eder, öyle korkar ve o günahı öyle büyük görür ki bu hali büyük günahını küçük günahlar seviyesine indirir.
Bazen de küçük günah işlemekle birlikte az haya, aldırışsızlık, korkuyu terketmek ve onu önemsememek dolayısıyla o küçük günah büyük günahlar arasına katılabilir. Bu hususu belirleyecek olan ise kalbin halidir ve bu mücerred fiilde bulunmaktan ayrı bir şeydir. İnsan bu açıdan kendi durumunu da, başkasının durumunu da bilebilir.
el-aküdetül tehaviyye
Mü’min olanın, kendisi ve başkaları hakkında -Tahâvî’nin -Allah ona rahmet etsin- söylediği şekilde- inanması gerekir. Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: "İşte onlar da Rablerine hangisi daha yakın olacak diye yol ararlar. Onun rahmetini umar, azabından korkarlar. Çünkü Rabbinin azabı gerçekten sakınılmaya değer." (el-İsra, 17/57); "Eğer gerçek mü’minlerseniz onlardan korkmayın, Benden korkun." (Al-i İmran, 3/175); "Ve yalnız Benden sakınınız." (el-Bakara, 2/41); "Ve yalnız Benden korkunuz." (el-Bakara, 2/40); "O halde insanlardan korkmayın, Benden korkun." (el-Maide, 5/44)
Yüce Allah kendisinden korkanlardan övgü ile söz ederek şöyle buyurmaktadır: "Şüphe yok ki Rablerinden korkuları sebebiyle titreyenler, Rablerinin âyetlerine iman edenler, Rablerine ortak koşmayanlar, verdiklerini verirlerken Rablerinin huzuruna dönecekler diye kalpleri ürperenler... işte bunlar hayırlarda yarışırlar, onlar bu işlerde ellerini çabuk tutanlardır." (el-Mu’minun, 23/57-61)
Ahmed b. Hanbel’in Müsned’i ile Tirmizî’de kaydedildiğine göre, Âişe -Radıyallahu anh- şöyle demiştir: Ey Allah’ın Rasûlü dedim; "Verdiklerini verirlerken Rablerinin huzuruna dönecekler diye kalpleri ürperenler" (el-Mu’min, 23/60) buyruğunda sözü edilen kimse, acaba zina eden, içki içen ve hırsızlık yapan kimse midir? Şöyle buyurdu: "Hayır, ey Sıddiyk’ın kızı. Oruç tutan, namaz kılan, sadaka veren, bununla birlikte kendisinden kabul olunmayacağından korkan kimseden söz edilmektedir."[33]
el-Hasen -Radıyallahu anh- şöyle demiştir: Allah’a yemin ederim ki onlar itaatlerle amel ettiler. Bu konuda gayretlerini ortaya koydular, bununla birlikte yüzlerine çevirileceğinden de korktular.
Gerçekten mü’min, bir taraftan iyilikte bulunurken diğer taraftan korkar, münafık ise kötülük işlerken aynı zamanda kendisini güvenlik altında hisseder.
Yüce Allah bir başka yerde şöyle buyurmaktadır: "Şüphesiz iman edenler, hicret edip de Allah yolunda cihad edenler (var ya); işte onlar Allah’ın rahmetini umarlar. Allah günahları bağışlayandır, merhamet edendir." (el-Bakara, 2/218)
Burada dikkat etmemiz gereken husus şudur: Yüce Allah bu itaatlerde bulunmakla birlikte, onların ümitli olduklarını da söz konusu etmektedir. Ümit ancak Yüce Allah’ın hikmetinin gerektirdiği Şer’î ve kaderi sebebleri yerine getirmekle birlikte söz konusu olur. Çünkü O’nun, mükafat ve ihsanı hep hikmetledir.
Eğer bir kimsenin gelirinden faydalanmayı ümit ettiği bir arazisi varsa bu kişi o araziyi ihmal edip orayı sürmez, tohum ekmezse bununla birlikte arazisini süren, eken ve ona gerektiği gibi bakan kimsenin elde ettiği gelire sahip olmayı ümit ederse, insanlar böyle birisini akılsızların akılsızı kabul eder.
Aynı şekilde bir kimse evlenmeksizin çocuğunun olacağını hüsn-ü zan ederek ümit edenin yahut ta ilim talep etmeksizin ve bu uğurda tam bir gayret ortaya koymaksızın çağının en alimi olacağını umanın ve benzeri temennilerde bulunanın durumu ise, şüphesiz ki hiçbir itaatte bulunmaksızın Yüce Allah’ın emirlerini yerine getirerek, yasaklarından sakınarak O’na yakınlaşmaya çalışmaksızın, en yüksek mertebelere ulaşacağını kuvvetle ümit eden ve bu hususta hüsn-ü zan besleyen kimsenin durumu da aynen böyledir.
Bir şeyler ümit eden kimsenin şunu bilmesi gerekir ki; bu ümidi bir takım hususları da yerine getirmesini gerektirir:
1- Ümit ettiği şeyi sevmelidir,
2- Onu elden kaçırmaktan korkmalıdır,
3- İmkan ölçüsünde onu ele geçirebilmek için çalışmalıdır.
Bunlardan hiçbirisinin de bulunmadığı bir ümide gelince, bu kuruntular kabilindendir. Ümit etmek bir başka şeydir, kuruntularda bulunmak başka şeydir. Ümit eden herkes korkar ve korktuğu takdirde de umduğunu elde geçiremez korkusuyla izlediği yolda mümkün olan en büyük hızla yol almaya çalışır.
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: "Doğrusu Allah kendisine şirk koşulmasını mağfiret etmez, ondan başkasını da dilediğine bağışlar." (en-Nisa, 4/48 ve 116)
Müşrik’in mağfirete nail olması ümit edilemez. Çünkü Yüce Allah onun mağfiret edilmeyeceğini belirtmiştir. Onun dışında kalan günahlar ise Allah’ın dilemesine bağlıdır, dilerse Allah o kimseye günahını bağışlar, dilerse onu azaplandırır.
Büyük günahlar ile küçük günahlar arasındaki farka dair ilim adamlarının sözleri farklı farklıdır. İleride Tahâvî’nin -Allah ona rahmet etsin-: "Muhammed ümmetinden büyük günah sahipleri cehennem ateşinde ebediyyen kalmayacaklardır" sözleri açıklanırken buna değinilecektir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir husus vardır. O da şudur; Bir kimse büyük günah işlemekle birlikte bazen öyle haya eder, öyle korkar ve o günahı öyle büyük görür ki bu hali büyük günahını küçük günahlar seviyesine indirir.
Bazen de küçük günah işlemekle birlikte az haya, aldırışsızlık, korkuyu terketmek ve onu önemsememek dolayısıyla o küçük günah büyük günahlar arasına katılabilir. Bu hususu belirleyecek olan ise kalbin halidir ve bu mücerred fiilde bulunmaktan ayrı bir şeydir. İnsan bu açıdan kendi durumunu da, başkasının durumunu da bilebilir.
el-aküdetül tehaviyye
